Phình mạch vành sau 20 năm hút thuốc lá

Phình mạch vành xảy ra khi động mạch vành bị phình to, kích thước tăng hơn 50%, không thể trở về như bình thường do mất độ đàn hồi. Ngày 26/12, ThS.BS.CKII Võ Anh Minh, Trung tâm Tim mạch can thiệp, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM, cho biết mạch vành phình trên 8 mm như anh Hùng được gọi là phình mạch vành khổng lồ.

4 giờ trước khi nhập viện, anh Hùng đau vùng sau xương ức, khó thở, sắp lên máy bay nên cố chịu, chỉ xoa ngực liên tục, hít thở sâu. Suốt hai giờ ngồi máy bay, cơn đau từ âm ỉ chuyển sang quặn thắt từng cơn kèm khó thở. Vừa đến sân bay Tân Sơn Nhất, anh vào Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM cấp cứu, kết quả điện tâm đồ ghi nhận nhồi máu cơ tim cấp giờ thứ 4.

Anh Hùng hút một gói thuốc lá mỗi ngày trong gần 20 năm. 4 năm trước, anh từng nhập viện trong trạng thái mệt, gần ngất, bác sĩ chẩn đoán phình mạch vành (không hẹp nặng động mạch vành). Bác sĩ kê toa thuốc chống kết tập tiểu cầu, thuốc điều hòa nhịp tim... nhưng anh không uống thuốc đều đặn, tiếp tục hút thuốc lá.

Bác sĩ Minh giải thích nicotine cùng các hóa chất độc hại trong khói thuốc thúc đẩy mảng xơ vữa ở động mạch vành hình thành, cản trở đường cung cấp máu cho tim. Lúc này, mạch vành kích hoạt cơ chế tự tái tạo, khiến màng đàn hồi bên trong, bên ngoài của mạch máu giãn ra gây nên chứng phình mạch vành.

Cả mạch vành trái và phải của anh Hùng phình lớn, tắc hoàn toàn động mạch vành phải với rất nhiều huyết khối. Bác sĩ Minh đánh giá anh Hùng bị nhồi máu cơ tim cấp, nếu để một thời gian nữa, huyết khối hình thành nhiều hơn lấp kín lòng mạch vành phải sẽ gây tắc nghẽn.

Động mạch vành phải của anh Hùng có cấu trúc bất thường, huyết khối lại bít kín lòng mạch vành. Nếu bác sĩ can thiệp không cẩn trọng sẽ làm huyết khối theo ống thông trôi lên động mạch não gây nhồi máu não hoặc trôi xuống động mạch ngoại biên làm tắc dòng máu nuôi chi. Trường hợp phẫu thuật bắc cầu thì bệnh nhân còn trẻ, khả năng tái hẹp mạch vành, cầu nối cao, sau đó sẽ phải mổ thêm nhiều lần. Sau khi cân nhắc, các bác sĩ quyết định can thiệp nong mạch, tránh cuộc mổ lớn cho bệnh nhân.

Êkíp bác sĩ Tim mạch can thiệp sử dụng những bóng nhỏ để nong mạch, đồng thời dùng kỹ thuật siêu âm trong lòng mạch (IVUS) nhằm đánh giá tình trạng huyết khối, kích thước mạch máu. Kết quả cho thấy hai đầu mạch vành có đường kính 4,5-5 mm, chỗ phình to nhất lên đến 8,5 mm, trong khi đường kính mạch vành bình thường chỉ 3-4 mm.

Sau khi chụp mạch vành, bệnh nhân xuất hiện những cơn nhịp nhanh nguy hiểm. Trong quá trình luồn dây dẫn, xuất hiện cơn nhịp chậm kéo dài. Êkíp tái thông mạch vành nhanh để tránh biến chứng rối loạn nhịp, ngưng tim. Huyết khối được nong dẹp bởi bóng, tan một phần bởi tiêu sợi huyết tự thân, đồng thời thuốc chống đông máu được sử dụng để ngăn ngừa hình thành thêm huyết khối . Trong vòng 45 phút, một stent đường kính 4,5 mm, dài 48 mm, nong lên với bóng đạt kích thước 5 mm được đặt vào đoạn động mạch vành phải bị tắc.

Anh Hùng hết hẳn cơn đau ngực, khó thở sau can thiệp, xuất viện ngay hôm sau. Bác sĩ khuyên anh bỏ thuốc lá, uống thuốc theo toa đầy đủ.

Phình động mạch vành thường ít biểu hiện triệu chứng, đa số bệnh nhân chỉ tình cờ phát hiện bệnh khi khám, điều trị các bệnh lý khác. Phình động mạch vành được phân loại thành nhỏ (kích thước mạch dưới 5 mm), trung bình (5-8 mm) và khổng lồ (trên 8 mm).

Nguyên nhân gây phình mạch vành bao gồm xơ vữa động mạch (phổ biến nhất ở người lớn), viêm mạch, dị tật bẩm sinh, chấn thương do tai nạn, va đập làm mất tính đàn hồi trên thành động mạch vành. Huyết áp tăng làm thành động mạch bị tổn thương nghiêm trọng, trải qua thời gian dài suy yếu bị giãn, phình động mạch .

Phòng ngừa phình mạch vành bằng cách giảm ăn mặn, hút thuốc lá, tránh sử dụng chất kích thích, uống rượu bia, gây giãn phình động mạch. Chế độ tập luyện phù hợp để cải thiện tuần hoàn máu, giảm áp lực lên mạch máu. Khám sức khỏe định kỳ mỗi năm nhằm phát hiện kịp thời những bất thường xảy ra trên mạch vành.

Thu Hà

* Tên bệnh nhân đã được thay đổi